Bakgrunnsóskerpa (Bokeh)
Að skapa mjúkan bakgrunn og beina athyglinni að myndefninu
Hvað er bokeh?
Bokeh (jap. ボケ – „óskýrleiki“ eða „misting“) vísar til gæða og útlits bakgrunnsóskerpu á ljósmynd. Þegar notað er stórt ljósop (lágt f-gildi) verður dýptarskerpan grunn, og bakgrunnurinn fær mjúkan, óskýran blæ. Fallegt bokeh einkennist af mjúkum, hringlaga ljóspunktum og rólegri áferð, þar sem viðfangsefnið stendur skýrt út úr bakgrunninum. Bokeh er því ekki aðeins tæknilegt fyrirbæri, heldur listrænt verkfæri til að beina athyglinni að því sem skiptir mestu máli í myndinni.
Hvernig bokeh myndast
Bakgrunnsóskerpa myndast þegar samspil ljósops, brennivíddar og fjarlægðar milli myndefnis og bakgrunns skapar grunn dýptarskerpu. Því stærra sem ljósopið er (t.d. f/1.4 eða f/2), því mýkri verður bakgrunnurinn. Lengri brennivídd (t.d. 85 mm eða 135 mm) styrkir áhrifin og gerir bakgrunninn þéttari og rólegri. Því lengra sem bakgrunnurinn er frá viðfangsefninu, því meiri aðskilnaður verður milli lags myndefnis og bakgrunns. Þættir eins og fjöldi blaða í ljósopi, hönnun linsunnar og gæði glerja hafa einnig áhrif á hvernig bokeh birtist á myndinni.
Af hverju bokeh skiptir máli
Bakgrunnsóskerpa er eitt mikilvægasta sjónræna verkfæri ljósmyndarans. Hún hjálpar til við að beina athyglinni að viðfangsefninu og losa myndina við truflandi smáatriði. Bokeh getur skapað stemningu, ró og tilfinningu fyrir dýpt, og gefur portrettum og nærmyndum hlýjan og fagran blæ. Í landslags- og náttúrumyndum má einnig nota bokeh til að draga fram ákveðin form eða liti í bakgrunni, án þess að þau keppi við myndefnið.
Linsur sem skila fallegri bokeh
| Linsa | Gerð | Sérkenni |
|---|---|---|
| Canon EF 85mm f/1.8 USM | Full-frame | Klassísk portrettlinsa með mjúkum, náttúrulegum bokeh og fallegri dýpt. |
| Canon EF 135mm f/2L USM | Full-frame L-sería | Frábær aðgreining og silkimjúkur bakgrunnur – ein besta bokeh-linsa Canon. |
| Canon EF 50mm f/1.4 USM | Full-frame | Létt og björt linsa með fallegu hringlaga bokeh, hentug fyrir portrett og nærmyndir. |
| Canon EF-S 60mm f/2.8 Macro USM | APS-C | Skörp macro-linsa með fal
|

